De basis van Permacultuur tuinieren uitgelegd.
Wat is permacultuur?
In de kern is het simpel, namelijk Mét de Natuur Werken, en niet Tegen de Natuur!
De jager verzamelaars in de oudheid en de huidige resterende jagers verzamelaars in de oerwouden van Brazilië werken nog met een extensieve vorm van Permacultuur. Ze nemen uit het woud wat ze nodig hebben en stimuleren de juiste planten door heel bewust in te zetten op het voortbestaan van de planten die ze gebruiken.
Toen de eerste boeren 5000 jaar geleden op één plaats gingen wonen, toen was niet hun idee om die extensieve vorm van Permacultuur om te zetten naar een intensieve manier. Wat ze daarentegen gingen doen, wat heel bewust een akker om de boerderij op de natuur veroveren. Ze hielden daarmee de akker dicht bij de deur en daarmee konden ze die beter beschermen tegen roofdieren, maar vooral ook tegen jager-verzamelaars die er geen probleem mee hadden te verzamelen op die plekken waar er veel was, namelijk bij de eerste boeren.
Helaas was er dus wel degelijk een dringende noodzaak een akker op de natuur te veroveren en heel intensief op bepaalde oogsten in te zetten. Die gang van zaken zien we tot de dag van vandaag en dat is jammer.
Permacultuur is namelijk het samenwerken met de natuur. Je zet doelbewust in op bio-diversiteit. Bijvoorbeeld door planten die van schaduw houden ook in de schaduw van andere planten op te laten groeien. Of juist planten te zaaien die er voor zorgen dat er aankomend jaar voor andere planten meer voedsel in de grond zit. Zo zorgt klaver er voor dat er meer voedingsstoffen in de grond komen. Ideaal voor bepaalde planten te gebruiken in plaats van kunstmest. Helaas in onbruik geraakt omdat kunstmest een stuk makkelijker is en veel kennis over dit soort middelen verloren is gegaan of niet meer interessant gevonden wordt door boeren.
Immers hoeveel boeren gebruiken hun akkers in de lage landen nog serieus voor het laten groeien van groenten en noten? Slechts een hele kleine minderheid. Granen komen uit Amerika, Rusland en Brazilië, Soja ook, groenten komen uit kassen, want dan zijn de producten veel mooier door de gecontroleerde omgeving. Wat we nu veel zien, is maïs en boomkwekerijen. Tenminste hier in Zuid-Oost Brabant. Veel meer doen ze niet meer met de landerijen. De noodzaak voor een natuurlijkere kweek is er dus niet en in feite wordt de grond op het land er jaar op jaar alleen maar armer van.
In de Olie-industrie spreken ze van Peak-Oil om aan te geven dat de maximale olieproductie capaciteit bereikt is. In de landbouw zouden we moeten spreken over Peak-Soil. We zijn namelijk de vruchtbare bodem aan het opmaken. We halen alleen maar weg van het veld en brengen slechts rommel zoals gif en kunstmest terug. De bodem wordt steeds schraler op die manier.
In de jaren zeventig zag je achter een trekker die het land omwoelde nog zwermen vogels. Tegenwoordig niet meer. Er zijn veel minder weidevogels, maar belangrijker nog, de bodem is vrijwel zonder leven komen te zitten. De kunstmest en het gebruikte gif maken alle leven kapot. Vogels vinden er niets meer.
Permacultuur is in feite verticaal oogsten. Dat in tegenstelling tot de gebruikelijke mono-cultuur, dat slechts horizontaal oogsten is.
Bij Permacultuur probeer je een samenwerking te vinden tussen bodemleven, alles dat op de bodem groeit en alles dat erboven groeit. Het is een natuurlijk proces, want laat je de natuur zijn gang gaan, dan ontstaat vanzelf zo'n systeem. Het is alleen dan niet zo geschikt voor ons. De natuur is natuurlijk niet perfect ingericht op het voeden van mensen. We zullen dus actief wat moeten doen om Permacultuur zo te laten werken dat we er de maximale oogst uit halen zonder een strijd met de natuur aan te gaan.
Soms kan dat door niet eetbare planten en groenten te combineren met eetbare varianten. Hoe dan ook, en dat maakt Permacultuur niet zo populair bij agrariërs, het is meer werk dan maïs planten, kunstmest erbij en met gif al het andere doodspuiten.
Permacultuur is veel meer werk, en houdt in een oogst met veel meer producten. Immers oogst je ook op drie niveaus, namelijk uit de bodem, op de bodem en boven de bodem. Dat kan dus inhouden, knollen en wortels, planten en zaden en fruit en noten. Een rijke oogst die makkelijk lokaal verkoopbaar is, maar veel arbeidsintensiever en er is heel veel meer kennis voor nodig. Je moet immers weten welke planten elkaar versterken en hoe ze op de zon en wind moeten staan. Permacultuur is niet alles bij elkaar donderen, maar is juist het perfect op elkaar afstemmen zodat planten elkaar versterken en samen plagen tegengaan en elkaar tot recht en bloei laten komen.
De oogst per hectare kan wel vier tot vijfvoudig toenemen, maar dat doet het werk ook. In onze maatschappij is efficiëntie de belangrijkste drijfveer en boeren zien meestal die efficiëntie nog niet zo snel bij Permacultuur gebeuren.
Ik denk daar anders over, want het is op een andere manier veel efficiënter. Naarmate olie in de toekomst weer duurder wordt, worden producten als kunstmest en gif dan ook duurder. Op termijn kan het dus toch weer interessanter gaan worden te kijken naar Permacultuur als alternatief... Als we maar genoeg boeren overhouden met wat grond. Helaas zien we op dat vlak alleen maar minder bedrijven met meer gronden. Ze zoeken het in volume en dat is pertinent niet de duurzamere weg van de Permacultuur.
De oplossing is dan misschien toch eerst naar gezamenlijke initiatieven waarbij een paar liefhebbers samen een akker koopt en omzet naar een Permacultuur opzet. Als dat dan werkt, dan kan een olievlek ontstaan. Vooralsnog een toekomstplaatje.